SLOVAKYA’DA ŞİRKET KURMA

Slovakya’da işyeri açma hakkı, yabancı girişimciler için aranan koşullar, sicil kaydı alma, sosyal güvenlik ve sağlık sigortası kaydı, oturma izni alma gibi hususlar ve ilgili mevzuatları aşağıda detayları verilen notta bilgilerinize sunulmaktadır.

1. Hukuki Olarak Ticari İşletme Tanımı

Ticari işletme, kar etme amacıyla kendi adına ve kendi sorumluluğunda hareket eden girişimci tarafından bağımsız olarak işletilen işyeridir.

Girişimci, Ticaret Kanunu (No: 513/1991) uyarınca,

• Ticaret sicil kaydı olan
• Ticaret lisansı çerçevesinde iş yürüten
• Ticaret lisansı dışında özel yasalar çerçevesinde yetkilendirilmiş kişiyi
• Özel yasa çerçevesinde kayıt altına alınmış kendi işini yürüten gerçek kişi serbest meslek sahibini

ifade eder.

Gerçek kişilerin ticaret sicil kaydı yaptırarak veya yaptırmadan iş yapmaları mümkündür.

1. Gerçek Kişi Girişimci

Gerçek kişiler genellikle tek başına ticaret yapan girişimcilerdir. 445/1991 sayılı Ticaret Sicili Kanunuda düzenlenmişlerdir. Ticaret Sicil Kanunu dışında özel kanunlar çerçevesinde de işlemlerini yürütebilirler. Doktorlar, eczacılar, psikologlar, fizyoterapistler, veterinerler, tercümanlar, vergi danışmanları, gümrük komisyoncuları, mimarlar, ressamlar bu gruba girmektedirler. Diğer grup ise 105/1990 sayılı yasa uyarınca serbest meslek sahibi tarımsal ürün üreten ve geçimini sağlamak üzere satışını yapan çiftçilerdir.

2. Tüzel Kişi Girişimci ve Kooperatifler

Tüzel kişilikler ana sözleşme çerçevesinde ve ana sözleşmenin kurucuları tarafından imza altına alınması ve imzaların doğrulanması ile kurulurlar ve ticaret siciline kayıt ettirilmeleri gerekmektedir. Ticaret Sicilinde tescil edilmesi ile birlikte ilan olunurlar. Tüzel kişilikler varlıkları oranında yükümlüdürler.

Ticaret Sicili tarafından kabul edilen tüzel kişilik çeşitleri:

• Sınırsız sorumlu şirket
• Sınırlı ortaklık
• Limited şirket
• Anonim şirket

Sınırsız sorumlu şirket: aynı şirket ünvanı altında en az iki şahsın yürüttüğü ve şirketin yükümlülüklerinden ve mal varlıklarından ortak sorumlu olduğu şirket türü. Her bir ortak şirketi temsile yetkilidir. Küçük çaplı işletmelerde, aile, el sanatları, perakende işyerlerinde tercih edilen şirket türüdür.

Sınırlı ortaklık: ticaret sicil kaydı yapıldığında ortaklarının bir ya da bir kaçının şirketin yükümlülüklerinden ödenmemiş sermaye payları kadar sorumlu olduğu (en az katkı payı 250 Euro olmak şartıyla) diğer ortakların ise tüm varlıkları oranında sorumlu olduğu şirket türüdür. Bu tür şirket türü daha çok şahıs katkısı ve semaye katkısı şeklindeki girişimlerde tercih edilmektedir.

Limited şirket: tescil edilmiş sermayesi ortakların sermaye katkıları kadar olan şirket türüdür. Sermaye katkı payları en az 750 Euro olmalıdır. Ticaret Siciline kayıt olunmadan önce her bir ortağın sermaye katkı payının en az %30’u ödenmiş olmalıdır. Ödenmiş mali sermaye katkıları ile mali olmayan katkıların değer toplamı en az 2500 Euro olması gerekir. Şirket tek ortak veya 50 ortağa kadar da kurulabilir. Ortaklar, ticaret siciline tescil edildikten sonra ödenmemiş sermaye oranları kadar sorumludurlar. Kayıt altına alınmış sermaye miktarı en az 5000 Euro olmalıdır.

Anonim şirket: kayıtlı sermayesi belirli miktarda hisseler bölünmüş ve her bir hissenin nominal değeri olan şirket türüdür. Şirket tüm mal varlığı ile borçlarndan sorumludur. Hissedar şirketin yükümlülüklerinden sorumlu değildir. Kayıtlı sermaye en az 25.000 Euro olmalıdır. Anonim şirket tek ortaklı da kurulabilir ancak tek ortağın tüzel kişilik olması gerekir, aksi halde en az 2 ortak ile kurulabilir. Yönetim kurulu şirketin işlevlerini yürütür ve şirket adına hareket eder.

Kooperatif topluluğu: sayı limiti olmayan şahıslar tarafından ticari işelm yürütmek veya şahıslarn ekonomik, sosyal ve diğer ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmuş ortaklıktır.

İLGİLİ MEVZUAT

Act No. 455/1991 Ticaret Sicil Kanunu, değişik

Act No. 311/2001 Coll. the İş Kanunu, değişik

Act No. 513/1991 Ticaret Kanunu, değişik

Act No. 366/1999 Gelir Vergisi Kanunu, değişik

Act No. 289/1995 Katma Değer Vergisi Kanunu, değişik

Act No. 431/2002 Muhasebe, değişik

Act No.145/1995 İdari Giderler, değişik

Act No. 48/2002 Yabancıların oturma izni, değişik

Act No. 511/1992 Vergilerin ve harçların yönetimi, değişik

Act No. 530/2003 Ticaret Sicil Kaydı, değişik

3. Ticari İşletme

Ticari işletme, bağımsız olarak kendi adına ve kendi sorumluluğunda kar elde etmek için Ticaret Sicil Kanununda belirtilen şartlar çerçevesinde yürütülen aktivitedir. Ticari işletme adı altında faaliyette bulunmak isteyenlerin ticaret sicil kaydı yaptırması gerekmektedir. Ticaret sicil kaydı ticari işletme tanımı altında iş yürütmeye yetki veren ve Slovakya genelinde geçerli olan yetkilendirmedir.

Slovakya’da devamlı oturma izni olan Slovak girişimciler ile devamlı oturma izni bulunmayan yabancı girişimciler ticari faaliyette bulunabilirler. Yabancı girişimciler, Slovak Cumhuriyeti’nde Slovak gerçek ve tüzel kişiliklerine tanınan koşul ve çerçevede ticaret sicil kaydı yaptırmak suretiyle ticari faaliyet yürütebilirler. (AB ve OECD ülkelerinde devamlı oturma izni bulunan kişiler hariç)

Slovakya’da yabancı girişimci vatandaşı olduğu ülkedeki halihazırdaki girişimcilik faaliyetinin şubesi şeklinde faaliyet gösterebilir ya da vatandaşı olduğu ülkede girişimci faaliyeti yok veya farklı konuda ise de Slovakya’da faaliyet gösterebilir.

Ticaret sicil kaydı alınması yasal olarak işletme çalıştırmak için yeterli değildir, vatandaş bulunulan ülke ve oturma izni türüne göre bazı durumlarda geçici oturma izni çerçevesinde de ticari kayıt yaptırılarak faaliyet yürütülebilir.

4. Ticari İşletme Açmak İçin Gerekenler

• Oturma izni almış bulunan 3. Ülke vatandaşları işletme açmak için öncelikle ticaret lisansı almalıdırlar.
• Geçici oturma iznine sahip 3. Ülke vatandaşları ticaret lisansı almanın yanısıra, ticaret siciline kayıt yaptırmaları gerekir. (AB üyesi ülkelerde vatandaşlığı bulunanların ticaret sicil kaydı yaptırması gerekmemektedir)
• Oturma izni bulunmayan 3. Ülke vatandaşları, temsilci yetkilendirmelidirler, ticaret lisansı almalıdırlar, geçici veya süresiz oturma izni almalıdırlar, ticaret siciline kayıt yaptırmalıdırlar.
• AB/Avrupa Ekonomik Alanı üye ülke vatandaşları, süresiz oturma izni kaydı olmadıkça yetkili temsilci atamalıdırlar ve ticaret lisansı almalıdırlar.

5. Ticaret Yürütme Koşulları

Ticaret lisansı almak üzere başvuran her başvuru sahibi genel ve özel bazı koşulları yerine getirmek zorundadır. Genel koşullar, gerçek kişiler için 18 yaşında olmak, yasal iş yapmaya ehil olmak, sabıka kaydı bulunmamaktır. Özel koşullar ise işletme şekline göre ticarette profesyonel olmak ve gerekli niteliklere ve eğitim özelliklerine haiz olmaktır.

6. Ticaret Lisansı Alma

Oturma izni bulunmayan kişiler öncelikle Slovakya’daki ticari işletme açmakla ilgili işlerini yürütebilmeleri bakımından Slovak vizesine başvurmalıdırlar. Vize almış ve Slovakya’ya gelmiş kişiler Slovakça olarak başvuru formu doldurmalıdırlar. Kendilerinin veya yetkilendirilmiş temsilcilerinin ticari işletmeyi yürütmeye yeterli niteliklerini belirten diploma, yetki belgesi, çıraklık belgesi gibi belgeleri sunmalıdırlar. Eğer temsile yetkilendirilmiş kişi var ise atamasına ilişkin beyanı veya izni sunmalıdırlar. Ticari işletmenin tescil edilecek adresine ilişkin belge (tapu veya kira sözleşmesi) sunmalıdırlar. Vatandaşı oldukları ülkeden veya son 5 yıl içinde 6 aydan daha fazla sürekli ikamet ettikleri ülke makamlarından alınacak Sabıka kaydı sunmalıdırlar. Oluşacak idari masraflara ilişkin ücreti ödemelidirler.

Ticaret Lisans Ofisi ticaret lisansını başvuru yapıldığından itibaren 5 iş günü içinde vermektedir. Ticaret lisansı alındıktan sonra yapılacak her türlü değişikliğin değişiklik yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içinde Ticaret Lisans Ofisine bildirilmesi gerekmektedir.

7. Yetkilendirilmiş Temsilci

Slovakya’da geçici veya süresiz oturma izni bulunmaması durumunda veya ticaret yürütmek için özel koşulların karşılanmaması durumunda yetkili temsilci atanması gerekmektedir. Yetkili temsilcinin Slovakya’da geçici veya süresiz oturma izni olması ve genel ve özel ticaret yürütme koşullarını karşılaması gerekmektedir. Ayrıca, yetkili temsilcinin istihdam edilmiş ve kendisine asgari ücret ödenmiş ve vergisel, sağlık ve sosyal güvenlik yükümlülüklerinin bir sözleşme çerçevesinde karşılanmış olması gerekir. Yetkili temsilci eş, kardeş veya akraba olması durumunda bu şart aranmamaktadır. Atanmış bulunan yetkili temsilcinin görevi oturma izni alınmasıyla sona ermektedir. Bu tür değişiklik Ticaret Lisansı Ofisine değişikliğin yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içinde bildirilmelidir.

8. Geçici Oturma İzni

Süresiz oturma izni olmayan 3. ülke vatandaşları ticaret lisansı almalarını müteakiben ticaret yürütme maksadıyla geçici oturma izni başvurusu yapabilirler. Ticaret lisansını geçici oturma izni başvurusuna eklemelidirler.

ı. Ticaret Sicilinde Kayıt İşlemleri

AB ve OECD üyesi ülke vatandaşları dışındaki 3. Ülke vatandaşları süresiz oturma iznine sahip olmaları kaydıyla Ticaret Sicilinde kayıt işlemleri yapabilirler. Geçici oturma iznine sahip 3. Ülke vatandaşları veya hiçbir şekilde oturma izni bulunmayan şahıslar Ticaret Lisansı almalarını ve geçici oturma izni almalarını müteakip ticaret sicil kaydı yaptırabilirler. Ticaret Sicil kaydı yapılması ile birlikte ticari işlemler yürüülebilmektedir. AB ve OECD ülkelerinde süresiz oturma izni sahibi olanların ticaret sicil kaydı yaptırması gerekmemektedir. Ticaret Sicil Kaydı başvurusu ilgili ticaret sicil mahkemesine yapılmaktadır. Gerçek kişiler için ticaret sicil mahkemesi işyeri ikametgahlarının bulunduğu bölge mahkemesidir. Yabancı girişimciler için mahkeme firmalarının veya yönetim merkezlerinin bulunduğu yer mahkemesidir.

Ticaret Sicil Kaydı yapmak üzere Mahkemeye başvuru esnasında gerekli belgeler:

• Temin edilecek Slovakça olarak doldurulmuş başvuru formu
• Adres bildirimi-açılacak işyeri için
• Ticaret Lisansı
• Slovakya’da oturma izni
• Şirket/girişimcilik türüne göre ödenecek idari ücretler

Bütün istenen belgelerin eksik olmaması ve başvurunun tam olarak yapılmış olması durumunda Ticaret Sicil Kaydını yapan mahkeme 5 işgünü içinde başvuruyu sonuçlandırmaktadır.

9. Ticari İşlemleri Yürütmeye Başlama

• Slovakya’da süresiz oturma iznine haiz 3. Ülke vatandaşları ticaret bildirimi yaptıkları tarihten itibaren ticari işlemlerine başlayabilirler
• Geçici oturma iznine sahip 3. Ülke vatandaşları ticaret sicil kaydı yaptırdıkları tarihten itibaren ticari işlem yürütebilirler. AB ve OECD ülkelerinden birinde süresiz oturma iznine sahip kişiler ise ticaret siciline kayıt yaptırmaksızın ticari bildirimde bulundukları günden itibaren ticari işlemlerini yürütebilirler.
• Oturma izni bulunmayan 3. Ülke vatandaşları ticaret sicil kaydı yaptırmalarını müteakiben ticari işlem yürütebilirler.
• AB ve Avrupa Ekonomik Alanı üye ülke vatandaşları ticari bildirimde bulundukları tarih itibariyle ticari işlem yürütebilirler.

10. İdari Ücretler

Ticaret Lisansı alma ücreti düzenlenmemiş ticari işletmeler için 5 Euro, düzenlenmiş/esnaf ve zanaatkarlar için 15 Euro’dur.

Limited Şirket

Limited şirket-S.R.O Slovakya’da çoğunlukla girişimciler tarafından tercih edilen şirket türlerindendir. 1 veya 50 kişiye kadar ortak ile kurulabilmektedir. Tek kişi ile kurulan S.R.O- limited şirket bir başka şirketin tek kurucusu veya tek üyesi olamaz. Kayıtlı sermayesi en az 5000 Euro olmalıdır. Ortak payları ise minimum 750 Euro olmalıdır. Firma kuruluşu komplike olması nedeniyle hukuki danışmanlık tavsiye edilmektedir.

Şirket kuruluşu: İlk aşama olarak firma ünvanı, faaliyet alanları, adres kaydı ve ana sözleşme taslağı ve ortakların imza örneklerinin beyanı ve doğrulanmış olması gerekmektedir. Ticaret Lisansı/ticaret izni alınması gerekmektedir.

Limited şirket ile bağlantılı oturma izni: kurulacak/kurulan limited şirket adına yetkilendirilmiş temsilcisi bulunan yabancı ülke vatandaşları ticari iş yürütmek amacıyla oturma iznine başvurabilirler.

Sağlık sigortası: Ticari işlemleri yürütmeye yetkili kılınılmasını müteakiben sağlık sigorta katkı paylarının ödenmeye başlanması gerekmektedir. Katkı payları aylık bazda çalışılmadan önce ödenmelidir. Ticaret Lisans Ofisi doğrudan sağlık sigortası şirket kaydını yapmaktadır. Takip eden 8 gün içinde sağlık sigorta şirketi önceden ödenecek katkı payı hakkında bilgilendirilmelidir. 2011 yılı için minimum katkı payı 46.06 EURO, maksimum katkı payı ise 312.69 Euro olarak belirlenmiştir. Oranlar yıllık bazda değişmektedir.

Sosyal sigorta: sosyal sigorta prim ödeme zorunluluğu bir takvim yılı içinde elde edilen kazanca göre belirlenmektedir. Bulunulan takvim yılını takip eden yıl içinde ulaşılan belli limitlere göre prim ödemeleri yapılmaktadır. 2011 Ocak ayından itibaren minimum katkı payı 109.07 Euro, maksimum katkı payı ise 905.30 Euro olarak belirlenmiştir. Bu oranlar yıllık olarak değişebilmektedir.

Vergi Kaydı: Ticaret Lisans ofisi gelir vergisi mükellefi olarak kaydı yapar. Katma değer vergisi gibi diğer vergileri ödemeye mükellef olunması durumunda vergi bürosuna ayrıca başvuru yapılması gerekmektedir. Vergi yılı içinde ticari işletmeden kazanç elde edilmesi veya edinilmemesi durumuna bakılmaksızın takip eden yılın 31 Mart tarihine kadar vergi beyanında bulunulması gerekmektedir. Gelir vergi oranı %19 olarak belirlenmiştir. Vergi İdaresi vergi kimlik numarası vermekte ve vergi kayıt sertifikası göndermektedir. Firma adına düzenlenecek fatura ve diğer her türlü belgede vergi kimlik numarasının belirtilmiş olması gerekmektedir. Her türlü değişikliğin Vergi İdaresine 15 gün içinde bildirilmesi gerekmektedir.

Defter Tutma-Muhasebe: Ticaret sicil kaydı yapmış ve vergi mükellefi firmalar tek girişli, çift girişli defter tutmak veya gelir ve harcamaların kaydını tutmak zorundadırlar.

Geçici Oturma İzni: genellikle geçici oturma izni sadece bir amaç (çalışma, iş yapma, okuma, aile birliği, özel görevlerin yerine getirilmesi vb.) için geçerlidir. Geçici oturma iznin verildiği amaç dışında farklı bir aktivitede bulunulması durumunda yeni geçici oturma izni başvurusu yapılmalıdır. Ancak bu kurala bazı istisnalar uygulanmaktadır. Okuma-öğrencilik yapma amaçlı geçici oturma izni sahibi şahıslar çalışma, iş yapma amaçlı yeni geçici oturma izni almaksızın faaliyet yürütebilirler. İş yapma ve çalışma amaçlı geçici oturma iznine sahip kişilerle aile birlikteliği yapma amaçlı geçici oturma iznine sahip olanlar veya 18 yaşın altında sığınmacı kişinin akrabası sıfatında bulunan kişiler 12 aylık kesintisiz ikamet süreci sonrasında iş yapmaya başlayabilirler.

Süresiz oturma izni: Ticaret Lisans Yasasına göre Slovakya’da süresiz oturma izni sahibi yabancı ülke vatandaşları Slovak vatandaşı sayılırlar. Ticaret lisansı alınmasını müteakip süresiz oturma izni sahibi kişiler iş yapma serbestisine sahiptirler.

AB/Avrupa Ekonomik Alanı Vatandaşları: Ticaret Lisans Yasaına göre AB/Avrupa Ekonomik Alanı vatandaşları ikamet adreslerini Slovakya’da tescil ettirmeleri durumunda Slovak varlık olarak sayılırlar. Süresiz oturma izni kaydını ve ticaret lisansı alınmasını müteakiben ikamet süreleri boyunca iş yapabilirler.

Oturma izni olmayanlar: Slovakya’da oturma izni sahibi olmayan 3. ülke vatandaşları iş yapma amaçlı ticaret lisansı alınmasını müteakiben geçici oturma izni başvurusunda bulunabilirler. Ticaret lisansının geçici oturma izni başvurusu yapılırken ibraz edilmesi gerekmektedir.

Kaynak: http://mic.iom.sk/en/work/doing-business.html

Migration Information Centre - Bratislava

Grösslingova 4
811 09 Bratislava
Slovakiatel: +4212 850 211 478

fax: +421 2 5263 0025
email: mic@iom.intThis e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it

www.mic.iom.sk

Slovak Chamber of Commerce and Industry

Gorkého 9

816 03 Bratislava

Slovak Republic

Tel.: +421 2 5443 3291

Fax: +421 2 5413 1159

E-mail: sopkurad@sopk.sk

Web: http://web.sopk.sk/

Slovak Investment and Trade Development Agency-SARIO
Martinčekova 17
821 01 Bratislava
Slovenská republika
Tel: +421 2 5826 0100, 101
Fax: +421 2 5826 0109
e-mail: sario@sario.sk

www.sario.sk

İrtibat Kişisi:

Lenka Demovičová
Yabancı Doğrudan Yatırım Birim Başkanı

Tel.: +421 2 5826 0223
E-mail: demovicova@sario.sk